Şehirleşmenin yeni adı. Aynı zamanda şehirleşmeyle birlikte ortaya çıkmış ve çözülmesi gereken sorun yumağı. Hızlı ve yoğun şehirleşmenin asıl nedenleri şehirlerin cazibesi ve aşırı göç (toplam gayrisafi katma değerin yaklaşık yüzde 80’i kentlerde üretilmektedir). Artık Ülkemizde ve dünyada nüfusun yarıdan fazlası (% 55) şehirlerde yaşamakta. Ve bu hızlı şehirleşme veya şehir merkezlerinde ya da çevresinde aşırı nüfus yoğunlaşması çözülmesi gereken büyük sorunlara gebe. Bu sorunlar göç, kayıt dışılık, barınma ihtiyacı ve yöntemleri, sağlık, enerji yönetimi/sarfiyatı, trafik, atık yönetimi (katı atıkların doğaya zarar vermeden yok edilmesi), hava ve su kirliliği, plansız kentleşme, kaynaklara erişim, su ve gıda üretimi, dağıtımı ve güvenliği, suç oranlarında artış, , yoksulluk oranının artması, iklim değişikliği (tarım alanlarının ve su kaynaklarının yok olması, kuraklık, sel baskınları, rekor sıcaklık artışları). İrili ufaklı birçok sorun; kentleri, kent yaşamını ya da kent sakinlerini tehdit etmektedir.
Günümüzde ise şehirle ilintili irili ufaklı birçok soruna akıllı kent kavramı üzerinden çözüm aranmakta. Akıllı şehirleşmenin herkes tarafından kabul görmüş ortak bir tanımı yok. Var olan sorunlar etrafında özellikle internet tabanlı bilişim özellikli teknolojik imkânlar kullanılarak şehirlerin sahip olduğu araziyi, barındırdığı insan kaynağını, çeşitli altyapı yatırımlarını en verimli şekilde yönetmeyi amaçlanmaktadır. Bunların hepsi temelde şehrin farklılığı korunarak olumlu yönde değişmesi ve gelişmesi için yapılmakta. Akıllı şehirler kavramı eşliğinde şehirleri değerlendirebilmek için çeşitli ölçütler kullanılmakta. Bunlar enerji sarfiyatı, sera gazı salınımı, ulaşım çeşitliliği ve süresi, altyapı yatırımları ve gelişmişliği, sunulan e-hizmet imkânları, kaynak yönetimi, vatandaşların katılımı, rekabet gücü, ekonomi, çevre (Yeşil binalar, yeşil enerji, yeşil şehir planlaması, sıfır karbon tüketimi vb), kalite vb ile akıllı kent performansı ölçülebilmektedir.
Yukarıda şehirleşmeye ait sıralanan sorunlara akıllı şehirler kavramı üzerinden çözüm üretilirken kullanılan en önemli ölçütlerden biri de enerji verimliliğidir. Akıllı şehirlerin temel ihtiyacı enerji. Enerji üretiminde en fazla fosil kaynaklar kullanılmakta. Binaların toplam enerji tüketimi içerisindeki payı ise %40. Enerji dağıtımında ise % 70 enerji kaybı var. Akıllı şebekelerle bu kayıp kaçak ve üretim/tüketim maliyetleri en aza indirgenmeye çalışılmakta. Enerji verimliliğinde ilk akla gelen ise yenilenebilir enerji. Yenilenebilir güç üretiminde dönemsel dengesizlikler var. Biz İstanbul Tasarım Evi olarak yenilenebilir enerji ürün tasarımlarımızda bu sorunu en aza indirdik. Ayrıca yenilenebilir enerji kullanımında artış var. Gelecek dağıtık güç düzeneklerinde. Enerjide ürettiğini aynı yerde tüketmek maliyetler açısından büyük önem taşımakta. Bu sebeple yenilenebilir enerji verimliliği fırsatlar sunmakta. Bu fırsat yenilenebilir enerji üreten kişiler enerji üretip, kullanıp sonra dağıtan ve satan olabilmektedir. Bu fırsat tüketici davranışlarında kalıcı ve kazançlı değişikliği sağlamaktadır. Bu da şehir insanının yaşam kalitesini artıracaktır.
Şehirlere ait sorunlar çok, çeşitli ve oldukça büyük. Bizler İstanbul Tasarım Evi olarak tasarımı sorun çözmek olarak tanımlamaktayız. Bu sebeple çeşitli sorunlara çözüm arayan Smart city/Akıllı şehirler ilgi alanımıza girmektedir. Şehirlere ait bu sorunlar arasından önce ve sadece yenilenebilir enerjiye yöneldik. Çünkü akıllı şehirlerde çözüm olarak enerji verimliliği veya sorun olarak ise enerji tüketimi büyük bir yer işgal etmektedir. Ve bu alan birçok çalışma yapılmaktadır. İstanbul Tasarım Evi olarak çalışmalarımızı esnek iş modelimiz ve kendimize ait tasarımlama yöntemi ile gerçekleştiriyoruz.
Muhammet İkbal GÜN
Kurucu ve Yönetici